با داغ شدن بحث بیت‌کوین بسیاری از افراد کنجکاو بوده‌اند که در کشورمان چه کسانی این ارز رمزنگاری شده را دنبال می‌کنند و سرمایه خودشان را در این راه به کار گرفته‌اند. فضای قانونی این ارزها به خصوص بیت‌کوین در ایران واضح نیست و نهاد قانون‌گذار برای آنها راه مشخصی را تعیین نکرده است. تنها جملاتی که مسئولان راجع‌به ارزهای رمزنگاری شده گفته‌اند، همگی سرشار از هشدار بوده است.
من و شما همین تازگی‌ها با بیت‌کوین آشنا شده‌ایم؛ یعنی درست از وقتی‌که در خبرها خواندیم چیزی به اسم پول الکترونیکی یا ارز رمزنگاری شده به وجود آمده و ارزش آن با سرعتی عجیب‌وغریب در حال بالا رفتن است. با این حال قبل از من و شما خیلی‌ها از مدت‌ها قبل دنبال کار را گرفته بودند. بالاخره شمع اقتصادی است و هزار رحمت و منفعت. برخلاف آنهایی که فکر می‌کنند الان می‌شود پاچه‌های شلوار را بالا زد و مثل جویندگان طلا، کیلو کیلو سود به جیب زد، قدیمی‌ها میگویند کارکردن با بیت‌کوین خیلی هم ساده نیست. اطلاعات و سواد و وقت و … می‌خواهد.
دقیقاً به همین دلیل است که مسئولان و مدیران اقتصادی مملکت پشت سر هم اطلاعیه می‌دهند و هشدار پشت هشدار که مردم! مراقب باشید پول‌هایتان به باد نرود. اگر حرف آنها را قبول ندارید شاید صحبت‌های کسی که از سال ۹۲ مشغول سروکله‌زدن با سکه‌های مجازی بوده، بتواند قانعتان کند که نمی‌توان بی‌گدار به آب زد. این گفت‌وگو به‌شرط گمنام ماندن بیت‌کوین باز قصه انجام شده است.
تبریز پی: ۷۲۱۱۱ بیت‌کوین به نرخ امروز معادل ۹۳۷,۴۴۳,۰۰۰ دلار است که تصور می‌شود در گزارش هفت صبح در تبدیل این عدد اشتباهی صورت گرفته باشد.
الان چقدر بیت‌کوین داری؟
۷۲ هزار و ۱۱۱ تا
۷۲ هزار و ۱۱۱ بیت‌کوین؟ به ریال حساب می‌کنی یا تومان؟
تعداد بیت‌کوین منظورم بود.
یعنی الان داریم با یک سوپر میلیاردر حرف می‌زنیم؟ به مقیاس دنیای واقعی چقدر پول داری الان؟
حدود ۱۳ میلیون دلار. البته این مقدار بالقوه است نه بالفعل.
چرا بالقوه؟
بالقوه را از این نظر گفتم چون اگر تعریف ساده‌اش را در نظر بگیریم، در اصل بیت‌کوین اعتباری است که داری اما آیا این اعتبار همه جا مورد قبول است؟ اگر فراگیر شد و همه جا آن را شناختند، بله ارزش زیادی پیدا می‌کند اما الان در واقع این طور نیست. شما اکانتی داری که بر مبنای عددی شارژ شده. پول حقیقی و کاغذی با پشتوانه بانکی دادی و اکانتی خریدی که میگویند ارزش دارد. حالا جایی می‌توانی در زندگی واقعی از این اعتبار استفاده کنی؟ فعلاً آن‌قدری که ساده می‌توانی اکانتت را شارژ کنی، نمی‌توانی از اکانت شارژشده‌ات بولی بگیری.
در خارج از کشور مثلاً می‌توانی از دستگاه کارت‌خوان هم استفاده کنی یا حتی متل عابر بانک پول نقد تبدیل شده برداری. آدمی که صاحب این اندازه بیت‌کوین در ایران است با مالک بیت‌کوین در خارج چقدر تفاوت دارد؟
اگر ما یک شهر آرمانی با ارزهای رمزنگاری شده را در نظر بگیریم، وضعیت فعلی ایران شاید زیر پنج درصد باشد ولی و مثلاً در کشورهای دیگر می‌شود روی ۳۰ تا ۴۰ درصد حساب باز کرد. در ایران فعلاً می‌توانی با آن بازی کنی تا عدد خوبی به دست بیاوری یا اینکه ارتباطات بالایی داشته باشی و بتوانی عددهای بزرگ را جابه‌جا کنی.
بازی کنیم؟ بازی کردن با بیت‌کوین یعنی چی؟
قضیه خیلی شبیه بورس است. من می‌توانم تحلیل کنم و پیش‌بینی کنم که قیمت در حال پایین آمدن است. پس شروع می‌کنم به خریدوفروش تا نشان دهم تقاضا وجود دارد. این یک جور بازی با پول به حساب می‌آید که در نوع خود هیجان هم دارد. البته که دسته دیگری هم هستند که یک راست سراغ ماینینگ می‌روند. این دسته از همان روز اول کلی کارت گرافیک و سخت‌افزار می‌خرند تا مثلاً در ماه عددی به دست بیاورند. یک زمانی در آمریکا بحث کشف طلا زیاد رایج بود. در آن داستان کی سود کرد؟ کسی که بیل و کلنگ میفروخت. الان شما سری به بازار سخت‌افزار بزنی، به سختی می‌توانی کارت گرافیک پیدا کنی.
خود تو هیچ وقت برای خرید بیت‌کوین پول نداده‌ای؟ ماین کردی؟
من یک بار در آوریل ۲۰۱۳ خریدم ولی درصد زیادی از موجودی‌ام را از ماین بقیه کوین‌ها و تبدیل آنها به بیت‌کوین کسب کردم چون بخشی از بقیه کوین‌ها را می‌توانی بعد از مدتی با بیت‌کوین عوض کنی
در آن زمان قیمت بیت‌کوین چقدر بود؟
حدود ۳۰۰ دلار بود. تقریباً می‌شد سال ۹۲ که قیمت دلار در آن زمان سه هزار تومان بود.
الان که قیمت بیت‌کوین این همه بالا رفته، هنوز می‌شود با ماین کردن، سرمایه به دست آورد؟
ماین ربط مستقیم به سختی شبکه و سختی شبکه ربط مستقیم به تعداد افراد در حال تلاش برای یک باید صد البته که الگوریتم و تعداد کوین و تعدا تراکنش هم دخالت دارد. برای شروع، ماین کردن در خیلی از شرایط اصلاً عاقلانه نیست مگر اینکه طرف برق مجانی و یک سری سرمایه زیاد اولیه داشته باشد. الان ماین کوین‌های دیگر خیلی خوب است و بعدش باید آنها را تبدیل به بیت‌کوین کرد. کوین‌هایی مثل اتریوم، بیت‌کوین کش، بیت‌کوین گلد، مونرو، زی کش، الکترونیوم و بقیه…
یعنی یک نفر که تازه‌کار است و تازه قصد افتادن در این وادی را دارد، چه کارهایی باید انجام دهد؟
اول اینکه باید مدت قابل توجهی را واقعاً صرف مطالعه کند. باید صددرصد آموزش‌ها را به زبان انگلیسی ببیند. اگر نمی‌تواند و متوجه انگلیسی نیست، به نظر من وارد نشود بهتر است چون با یک بازار جهانی روبه‌رو هستیم که اولین نیازش همین راه و روش ارتباط با بقیه و سایت‌های خارجی است. دومین پیش‌نیاز داشتن اطلاعات کامل از سخت‌افزارها، نحوه محاسبه میزان برق و انرژی و کلک‌های کاهش انرژی است. در مرحله بعدی باید تجهیزات خرید و یک هفته تست کرد. بعد از یک هفته نتایج را برای یک ماه درنظر بگیرید و حساب و کتاب کنید که دخل و خرج با هم می‌خواند یا نه. ضرر مالی که زیاد نیست اما بیشتر باید به هزینه برق توجه کرد. بعد از این‌ها تازه می‌توان استارت کار را زد.
گفتی کار بیت‌کوین غیر از سواد انگلیسی بالا و وقت آزاد، به سیستم کامپیوتری و سخت‌افزار خوب هم نیاز دارد. چه جور سیستمی لازم می‌شود؟
ما الگوریتم‌های مختلفی داریم؛ عموماً الگوریتم‌های کریپتونایت و Ethash نیاز به تعداد زیادی کارت گرافیک دارند، مثلاً هشت‌تا به بالا تا راندمان خوبی داشته باشند. الگوریتم مستقیم ۲۵۶-SHA به CPU نیاز دارد. البته که یک ترکیب خاص هم نیاز دارد.
حالا این‌همه دردسر متحمل شدیم، بابت چی؟ خریدوفروش بیت‌کوین در ایران وجود دارد؟
درواقع به‌صورت رسمی آزاد نیست. تا سال قبل می‌شد با صرافی‌های خاصی صحبت کرد اما الان ممنوع شده و آنها قبول نمی‌کنند. فروشش سخت است و آدم خاص خودش را می‌خواهد.
فروش سخت یعنی چی؟
فروش سخت یعنی این که عددهای مورد تقاضای مشتری‌ها کم است؛ مثلاً ۱۰۰ دلار در روز. در حد مشتری‌های بزرگ هم تخفیف زیاد می‌خواهند.
بیشترین پول واقعی که از این راه به دست آوردی چقدر بوده؟
بیشترین عدد برای تراکنش ۲۲ میلیون تومانی بوده. طرف حدود یک بیت‌کوین می‌خواست.
الان چه کسانی در ایران ممکن است، مشتری بیت‌کوین باشند؟
یکی از مبانی ارزهای دیجیتال این است که مشخصات اصلی گیرنده و فرستنده مشخص نیست. همه چیز براساس یک آدرس کیف پول انجام می‌شود اما مشخصات کارت بانکی و اسم و بقیه مشخصات درگیر نیست. یک سری سایت‌ها هستند برای خریدوفروش سیستم‌های وب. این‌ها نمی‌خواهند کسی بداند، کی هستند. مثلاً سایت خرید VPN هست یا سایت درخواست حمله دی داس به سایت یا حتی سایت دریافت آموزش‌های هک. این‌ها یک آدرس کیف پول گذاشته‌اند و میگویند فلان قدر بزن؛ تا تأیید بشود و کانفرم بخورد، سرویس را ارائه می‌دهند. البته دزدی و کلاه‌برداری هم زیاد است. طرف پول را بگیرد دیگر هیچ راهی برای پیگیری نیست. در روش دوم خرج کردن بیت‌کوین در ایران برای عددهای بزرگ کاربرد دارد. مثلاً با شرکت‌های چینی می‌شود وسیله خرید و وارد کشور کرد. البته ممکن است مشکل واردات پیدا کنید، مثلاً می‌دانم گوشی موبایل را نمی‌شود به این روش خرید ولی سخت‌افزار و قطعات کامپیوتری را چرا. روش دیگر که خیلی کثیف است، همان مورد استفاده در پول‌شویی و کارهای خلاف قانون و مقررات است.
کسی که در ایران بیت‌کوین دارد، در خارج از کشور چه چیزهایی می‌تواند با آن بخرد؟
با توجه به این که ما تحریم هستیم. مسلماً خرید سرویس‌های بدون نیاز به واردات فیزیکی گزینه اول است. در ایران می‌توان خیلی راحت از سرویس‌های مبتنی بر بیت‌کوین در بقیه کشورها بدون محدودیت جفرافیایی خرید کرد. در بعضی کشورها دیده‌ام حتی ATM هست و می‌توان به شکل قانونی این ارز مجازی را به کش تبدیل کرد.
تا به حال فکر کردی می‌توان بازاریابی کرد و بیت‌کوین‌ها را به شرکت‌های بزرگ فروخت؟
شرکت‌های بزرگ خیر، چون به‌صورت رسمی نیاز دارند تا مدارک مالی‌شان را برای مالیات ارسال کنند. با بیت‌کوین فعلاً نمی‌توان چنین کاری کرد، شاید شرکت بزرگ و شناخته شده‌ای بتواند باواسطه‌هایی، کاری با بیت‌کوین انجام دهد اما در حقیقت آنها هم درنهایت کار تبدیل ارز مجازی به پول نقد را انجام می‌دهند.
پس تو با بیت‌کوین‌هایی که داری فعلاً فقط VPN می‌خری؟ یا مثلاً استیکر برای تلگرام؟
نه! الان می‌شود از چندتایی سایت، هاستینگ و دامنه با بیت‌کوین خرید. می‌شود رفت نیجریه و ماشین خرید. توی خارج حتی پمپ بنزین با امکان پذیرش ارز دیجیتالی راه انداخته‌اند. ولی در ایران هنوز نمی‌توانیم چیز در درست و حسابی بخریم.
پس برای چی این همه دردسر می‌کشی؟ برای هیجان؟
اولش دردسر دارد ولی وقتی واردش شوی و راه و چاه کار را یاد بگیری، خودش جلو می‌رود، هیجان قوه محرکه است اما اتفاقاً طمع آدم را جلو می‌برد. قطعاً شرایط این‌طوری نمی‌ماند. این سیستم‌های بلاک چین و ارزهای مجازی نهادینه می‌شوند و این تازه شروع کار است. یک درصد هم فکر نمی‌کنم روزی این قضیه بیت‌کوین و ارز مجازی نابود شود.
روزی چقدر برای این کار وقت می‌گذاری؟
الان شاید یکی دو ساعت. شاید هم یک روزهایی اصلاً کاری به کارش نداشته باشم. یک مواقعی تنها آمار را نگاه می‌کنم تا ببینیم اوضاع خوب پیشرفته یا نه.
قبلاً چی؟ با چقدر میزان وقت توانستی این‌قدر بیت‌کوین جمع کنی؟
شاید آن اوایل که بالاخره تجربه نبود، مجبور می‌شدم تا صبح بیدار بمانم، باید مدام مراقبت می‌کردم دمای دستگاه بالا نرود. یا اینترنت قطع نشود. اگر استخر افت کرده باشد، باید سریع آن را عوضی کنی.
قطع شدن اینترنت خطر بزرگی است؟
سیستم ماین یک سری محاسبه‌گر را متصل می‌کند به یک استخر (Pool). وقتی اینترنت نباشد- یعنی نمی‌توانی. گاهی مرتب پیغام خطا می‌دهد و بعضی استخرها قطع و وصلی زیاد دارند. اگر درخواست ناقص فرستادی IT را بن می‌کنند. برای همین بهتر است از اشتراک اینترنت با پینگ مناسب استفاده کرد، کل کار خیلی حجم مصرف نمی‌کند؛ شاید در ماه ۵۰ مگابایت! ولی ثباتش مهم‌تر است.
استخر یعنی چی؟
برای ماینینگ استفاده می‌شود. در حقیقت به گروهی از استخراج‌کنندگان بیت‌کوین گفته می‌شود که با یکدیگر کار می‌کنند. باهم در تعامل هستند و به انجام بلاک‌ها و تقسیم کردن جایزه‌ها مشغول می‌شوند.
استخر ایرانی هم داریم؟
نه. آسیایی داریم ولی توی ایران هیچ استخری نیست
یک بار گفتی خریداران ایرانی دنبال تخفیف گرفتن هستند؛ یعنی چقدر تخفیف؟
طرف می‌گوید مثلاً ۱۰ تا بیت‌کوین می‌خرم اما با ۵۰ درصد تخفیف روی قیمت، در عوض کل پول را نقد می‌دهم، موارد این‌جور زیاد است که البته بیشتر یک واسطه یا همان دلال مسئله را مطرح می‌کند. این دلال روی خریدوفروش فاکتورسازی می‌کند تا سود خودش را بردارد. حتی مورد هست که تا ۹۰ درصد تخفیف خواسته باشند.
تا حالا چند تا مشتری داشتی؟
اگر بگویی چندتا دلال داشتنی بهتر است. یک نفر هست مدام خرید می‌کند و خودش آنها را بین بقیه یخش می‌کند. این‌جوری برای من هم بهتر است چون حوصله سروکله زدن با آدم‌های زیاد را ندارم.
الان فکر می‌کنی کارت ارزش زمانی را که برای ماین کردن صرف کردی داشته؟
جدای از همه اتفاق‌هایی که برای خیلی از مردم رخ می‌دهد و امکان دارد ضرر کنند، اینکه بیت‌کوین همه جا شناخته شده باشد، به نفع آنهایی است که خیلی وقت روی آن گذاشته‌اند. من فکر می‌کنم سال ۲۰۱۸ واقعاً ارزش وقتی‌که گذاشتم مشخص شود
آخرین مشتری‌ای که داشتی چه کسی بود؟
یک نفر که قصد داشت چند سری ماشین‌آلات معدن وارد کند. هنوز قیمت و قرارداد نهایی نشده ولی تعداد زیادی بیت‌کوین درخواست کرده بود.